علی اکبر؛ فضائل خلقت در شمایل مخلوق
علی اکبر؛ فضائل خلقت در شمایل مخلوق

حضرت علی اکبر (ع) تنها گزینه خلقت است که دارای بیشترین مشابهت در ابعاد بینشی و کنشی با خُلُقٍ عَظيمٍ نبوی، علوی و فاطمی است.

پایگاه خبری ندای دانش به نقل  ترشیز خوان؛ علی اکبر فرزند ارشد امام حسین (ع) در سال ۳۳ ه.ق در مدینه رخ نما شد. مادرش لیلا دختر ابی مره زنی بزرگ‌منش، بافضیلت و باشرافت بود.

علی اکبر شاهکار آفرینش و تندیسی از آنچه می‌توانست در ساختار حیات، تجلی پیدا کند، بود. ملکات نفسانی او مرآت کرامات همه کریمان، الگوی انسان اتصال یافته به قرب و بلندی پروازش به اندازه تاریخ خلقت؛ از آدم تا خاتم و از انجام تا فرجام تاریخ است. سعه وجودی او بگونه‌ای است که در تراز اشرف مخلوقات و میراث‌دار همه آنچه پیامبران داشته‌اند، است.

با این وجود شمایل و فضائل علی اکبر حداقل از چهار منظر قابل توجه است:

۱. مشابهت در قامت انسانی:

علی اکبر از منظر زیبایی شناختی قرین پیامبر اکرم و دارای رخسار خوش‌نما و نگاری خوب‌رو بود. بنابراین او میراث‌دار ملاحت و اصالت نبوی است.

۲. وجاهت در بصیرت بیشی:

علی اکبر از منظر بنیان‌های فکری و زیرساخت‌های اندیشه‌ای، همچون جدش امیرالمؤمنین دارای حکمت نظری و عاقلانیت عملی است. بنابراین بینش او حامل بصیرت نهادی، درایت ادراکی و معرفت شناختی است.

۳. وجاهت در طینت منشی:

علی اکبر از منظر خوی ذاتی و طبع فطری بر سرشت خداجویانه و آراسته آدب و آینه؛ وَإِنَّكَ لَعَلىٰ خُلُقٍ عَظيمٍ است. بنابراین منش او حاوی “سیرت نظیف” و “صورت عفیف” یک جوان مطهر است.

۴. وجاهت در طهارت کنشی:

علی اکبر از منظر طریقت صالحه و سیرت اعتدالیه به استحکام در رویّه رسیده و مصداق حسن السیره بر پایه اخلاق محسنه است. بنابراین رفتار او تجلی “هنجار پاک” و “ارزش تابناک” در چهره یک جوان پویا و پارسا است.

یافته‌های راهبردی‌

اگر پیامبر اعظم اوج هنر بی‌بدیل خالق در شمایل مخلوق است، علی اکبر ترکیب هنر مخلوق و خالق در شبیه‌سازی از برترین انسان و پرورش یافته در تراز اوست. به گونه‌ای که هندسه وجوی او اعم از؛ چهره و سیما، منش و منهاج و خوی و اخلاق او بدیل حقیقی انبیاء برای دوره پس از پیامبر اکرم تا پایان تاریخ محسوب می‌شد. با این وجود مهمترین یافته‌های راهبردی بررسی وجوه شخصیت حضرت علی اکبر بن حسین (ع) عبارت است از:

۱. حُسْنِ خُلُق علی اکبر؛ او مبتنی بر لطافت اخلاقی، ادب کلامی و حیای رفتاری است.

۲. حُسْنِ ﺧَﻠﻖ علی اکبر؛ مبتنی بر شمایل رعنا و رخسار دلربا است.

۳. حُسْنِ منطق علی اکبر؛ مبتنی بر سخن فصیح، کلام عمیق و حجت برهانی است.

۴. حُسْنِ فعل علی اکبر؛ مبتنی بر ارزش‌های الهی – فطری و هنجارهای رفتاری نبوی تا پایان تاریخ است.

در مجموع علی اکبر (ع) تنها گزینه خلقت است که دارای بیشترین مشابهت در ابعاد بینشی، منشی و کنشی با خُلُقٍ عَظيمٍ نبوی، علوی و فاطمی است. او سعه وجودی انسان تراز و چشم‌نوازترین سیما بشری در او منعکس شده بود. او با داشتن چنین شرایطی تنها وارث همه داشته‌های فاخر الهی و همه فضائل انسانی پس از نبی مکرم اسلام، برای زیست اجتماعی جوان انقلابی و حیات معنوی انسان متعالی بوده و هست.

بزرگترین ظلم طراحان و مجریان فاجعه عاشورا، بریدن دل و دیده بشر از رویت نماد عینی ﺧَﻠﻖ و خُلُقٍ پیامبر اعظم و امیرالمؤمنین تا پایان تاریخ است. چرا که:

اولا. کنیه اکبر برای علی بن حسین (ع) نماد عینی، تجلی همه داشته‌های نبوی و علوی در خلقت و خُلُقیت علی اکبر است. پس کشتن او در فاجعه کربلا؛ در حقیقت قطع دسترسی مردم تا پایان حیات از دامان نماد عینی نبوی و علوی در شمایل علی بن حسین است.

ثانیا. علی اکبر برای امام حسین(ع) بزرگترین امتحان خالق از یک مخلوق است که می‌توان انتظار داشت. در حالی که امتحان ذبیح‌الله منا – اسماعیل – برای ابراهیم و در عرصه حج شکل نمادین داشت؛ ولی ذبیح‌الله نینوا – علی اکبر – برای حسین در صحنه نینوا شکل راستین به خود گرفت.

  • نویسنده : احمد باقری مزینانی، استادیار دانشگاه